Politiek is mijn leven

Vandaag zit Eric Van Rompuy (CD&V) ‘zijn’ Kamercommissie-Financiën voor de laatste keer voor. Hij stopt ermee, na een politieke loopbaan die in 1977 begon, toen hij voorzitter van de CVP-jongeren werd. ‘Ik was toen zowat de kroonprins van de partij’, zegt Van Rompuy met een vleugje heimwee.

‘Het was mijn mooiste periode. Ik heb toen een rol kunnen spelen in naam van de jongeren. De torenhoge staatsschuld was de prijs die we moesten betalen voor het politieke malgoverno. Ik heb mijn mond niet gehouden tegenover kleppers als Wilfried Martens en Leo Tindemans. Ik was de rebel die eiste dat er maatregelen werden genomen.’

Dat er bijna 40 jaar later nog altijd budgettaire tekorten zijn, noemt Van Rompuy zijn grootste ontgoocheling. ‘Ik had gehoopt te kunnen eindigen met begrotingen in evenwicht, zodat de jonge generaties niet gebukt zou gaan onder de factuur van de vergrijzing. Maar ik vrees dat het structureel tekort nog zal oplopen, als ik de verkiezingsbeloftes hoor en zie hoe groot de druk is om de uitgaven weer te verhogen en de belastingen te verlagen.’

Hij weet nog niet of hij zijn memoires zal schrijven. ‘Mijn broer Herman vond dat niet nodig. Hij heeft net zijn antimemoires uitgebracht. Ik weet niet of ik wel genoeg van belang te vertellen heb. Het moet meer zijn dan de waan van de dag.’

Toch geen schrik voor het zwarte gat, als u straks met pensioen gaat?

Eric Van Rompuy: ‘Ik heb heel mijn leven niks anders gedaan. Ik heb me voor de volle 100 procent gegeven. Dag in, dag uit. Politiek is mijn leven. Het zal best moeilijk zijn, als dat straks stopt. Dat zal aanvoelen als een gemis. Maar ik ben niet van plan mezelf te overleven.’

Eigenlijk was u al vijf jaar geleden van plan ermee op te houden.

Van Rompuy: ‘In juli 2013 heb ik een openhartoperatie ondergaan, waardoor ik een paar maanden buiten strijd was. Eindigt mijn politieke loopbaan nu zo, vroeg ik me af? Ik vreesde dat ik de stress niet meer zou aankunnen, maar mijn hartchirurg heeft me toen duidelijk gemaakt dat ik verder moest doen. ‘Wat zal u het meeste hartzeer bezorgen. Nog eens meedoen aan de verkiezingen of niet?’, wierp hij op. Ik heb toen de derde strijdplaats op de Kamerlijst aanvaard, en ik heb de laatste van de 15 Kamerzetels in Vlaams-Brabant veroverd, net voor Michel Verschueren.’

Vanwaar die drang om er toch nog eens vijf jaar bij te doen?

Van Rompuy: ‘Ik heb altijd geijverd voor de splitsing van het kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde en nu was het eindelijk zover. Ik wilde graag opkomen in die nieuw Vlaams-Brabantse kieskring. Ik wilde voor de kiezer onze Vlaamse realisaties verdedigen, want de N-VA deed negatief over de splitsing van BHV en de zesde staatshervorming. Dat was allemaal zeverij, zei hun voorman in de Rand, Ben Weyts. De N-VA wil alleen confederalisme, wat niets anders is dan het vernietigen van de staat. Dat heeft mij gemotiveerd om verder te doen.’

Door zo fel van leer te trekken tegen de N-VA lijkt het wel alsof uw strijd voor de Vlaamse zaak wat is vervaagd.

Van Rompuy: ‘Niemand moet ons de les spellen, Ik ben met mijn geweten in het reine. Ik heb in mijn partij altijd voorop gelopen en we hebben resultaten gehaald. Als we de N-VA waren gevolgd, was er nog altijd niets gebeurd. Nu ze aan de macht zijn, hebben ze het communautaire vijf jaar in de diepvriezer gestoken. Dat gaan ze de komende vijf jaar nog eens doen. Wat zijn de Vlaamse realisaties van de N-VA? Show me the money, Bart De Wever.’

Vanwaar die afkeer van de N-VA? Daar beschouwen ze u als een azijnpisser.

Van Rompuy: ‘Ze hebben nog niets gerealiseerd. Alleen het confederalisme is goed genoeg, maar dat komt neer op de splitsing van het land, wat een slechte zaak zou zijn voor de welvaart van de Vlamingen. Met onze hoge staatsschuld dreigen we dan af te stevenen op een crisis op de financiële markten. Minister-president Geert Bourgeois heeft – terecht – schrik van een brexit, maar eigenlijk wil de N-VA zelf een vlexit.’

U hebt heel wat kritiek op de N-VA, maar uw eigen CD&V verliest wel verkiezing na verkiezing. Waar loopt het mis?

Van Rompuy: ‘CD&V heeft het moeilijk omdat wij naar evenwichtige en redelijke oplossingen zoeken. Dat gaat in tegen de tijdsgeest, want er is eigenlijk geen midden meer. Het populisme viert hoogtij, zoals bij de N-VA. De tegenstellingen worden opgepookt. En de N-VA wil CD&V vernietigen. Kijk naar wat er gebeurd is met Kris Peeters in Antwerpen. Hij was de grote vijand, niet de socialisten.’

CD&V als de compromispartij, is dat niet wat mager?

Van Rompuy: ‘Leo Tindemans zei me eens: ‘Een compromispartij is overbodig, want met enerzijds-anderzijds kom je niet ver.’ Een partij moet haar uitgangspunt duidelijk maken, zeggen wat haar overtuiging is. Het resultaat kan dan redelijkheid zijn, maar nu weten de mensen vaak niet waarvoor CD&V staat. Als je iedereen te vriend wil houden, heb je de mensen uiteindelijk niets meer te bieden. We moeten meer durven te kiezen en duidelijke standpunten in te nemen. Ik denk dat voorzitter Wouter Beke en onze Vlaamse frontvrouw Hilde Crevits dat nu ook doen. Ze stellen zich strijdbaar op.’

Waarom heeft CD&V haar positie als Vlaamse volkspartij is verloren?

Van Rompuy: ‘We hebben begin jaren 80 een formidabele klap gekregen, als gevolg van het sociaal-economisch wanbeleid in die jaren en de communautaire impasse. Nadien hebben we wel werk proberen te maken van een herstelbeleid, maar dan volgde in 1991 Zwarte Zondag en dook de CVP onder 30 procent.’

Waarom is de partij daarna steeds verder afgekalfd, met uitzondering misschien van de opflakkering toen CD&V een kartel met de N-VA had gevormd?

Van Rompuy: ‘Als christendemocraten hebben we sociologisch niet meer dezelfde brede electorale basis als weleer. En er is natuurlijk de slijtage door de jarenlange machtsdeelname. Je wordt dan verantwoordelijk geacht voor alles wat misloopt. ‘Als het regent, is het de schuld van CD&V’, heeft mijn broer eens gezegd.’

Is de conclusie dat CD&V nooit meer een partij van 30 procent zal worden?

Van Rompuy: ‘Ik denk niet dat nog lukt. Kijk naar de politieke versplintering in Nederland, waar de grootste partij (Het Forum voor Democratie van Thierry Baudet, red.) niet meer dan 14,4 procent heeft gehaald. De N-VA haalt hier nog wel bijna 30 procent, maar hoe lang duurt dat nog? Ook de N-VA is onderhevig aan slijtage.’

Hoe hoog zou u de lat voor CD&V leggen?

Van Rompuy: ‘We hebben bij de vorige verkiezingen 18,3 procent gehaald en in de partij hebben we het gevoel dat we daarmee te weinig electorale power hebben om het verschil te maken. Om meer te kunnen wegen moeten we boven 20 procent geraken. De gemeenteraadsverkiezingen hebben alvast aangetoond dat we op een stevige basis kunnen terugvallen.’

De vrees is blijkbaar groot dat de N-VA CD&V aan de kant zal proberen te schuiven, zoals in Antwerpen. Maar dat geldt ook andersom. Zal CD&V proberen de N-VA uit te sluiten?

Van Rompuy: ‘Dat zou het domste zijn dat we kunnen doen. Door te zeggen dat we het nooit meer met de N-VA doen, zouden we hen het grootste cadeau geven. Als de N-VA opnieuw zo’n 30 procent haalt, wordt het ook moeilijk om een meerderheid zonder haar op de been te brengen. Het wordt sowieso moeilijk, want de N-VA en de PS hebben elkaar al uitgesloten. En als de MR verliest, wordt het moeilijk om een regering te vormen zonder de PS of de groenen. CD&V moet zien gewicht te halen, zodat ze niet overbodig wordt.’

Wat met de speculaties dat De Wever de Bourgondische coalitie, zoals in Antwerpen, in heel het land wil realiseren? Het zoomt van de geruchten dat de N-VA en de sp.a al een voorakkoord hebben.

Van Rompuy: ‘We zijn natuurlijk op onze hoede, want in Antwerpen heeft De Wever ons aan de kant geschoven en is hij met de socialisten scheep gegaan. De Wever zal ook straks in Vlaanderen CD&V proberen buiten te houden. Met de liberalen, de socialisten en de N-VA krijg je dan in Vlaanderen een Braziliaanse coalitie. En als de socialisten gevangen zitten in een Vlaamse coalitie met De Wever, zal hij die ook mee moeten nemen naar de federale regering. De federale formatie dreigt dan onmogelijk te worden, want de PS en Ecolo willen geen coalitie vormen met De Wever.’

Maar dat zal u dus allemaal vanuit uw luie zetel volgen?

Van Rompuy: ‘Ik word 70 jaar. En ook al ben ik nog gedreven, ik hou niet van de trumpachtige manier waarop nu aan politiek wordt gedaan. 24 uur op 24 de polarisering opzoeken om jezelf te profileren en je tegenstanders brutaal afmaken, dat ligt me veel minder. Ik heb schrik van die trumpisering van de politiek. Dat leidt tot een totaal verdeelde samenleving.’

BIO

Eric Van Rompuy is de eeuwige rebel van CD&V. Samen met zijn broer Herman behoort hij tot de conservatieve Vlaamse vleugel van de partij. Als voorzitter van de CVP-jongeren deed hij op een partijcongres in december 1979 de eerste regering-Martens vallen. Hij was van 1995 tot 1999 minister van Economie en Media in de Vlaamse regering. Hij legde met de depolitisering van de VRT en de benoeming van Bart De Graeve als CEO de basis voor de gouden jaren van de openbare omroep. Zijn grote ontgoocheling was dat Yves Leterme hem in 2004 niet opnieuw tot minister benoemde, maar voor Kris Peeters koos. Sindsdien laat hij geregeld van zich horen, onder de vlag van zijn zelfverklaarde ‘freedom of speech’. Hij heeft altijd aan de zijde van zijn broer Herman Van Rompuy aan politiek gedaan.

WIM VAN DE VELDEN
Copyright © 2019 Mediafin. Alle rechten voorbehouden