Als voorzitter van de onderzoekscommissie OPTIMA zijn we er in gelukt ons rapport met vaststellingen en aanbevelingen UNANIEM te laten goedkeuren. Gewoonlijk eindigen onderzoekscommissies met politieke spelletjes en wederzijds beschuldigingen. Onze commissie ging naar de kern van de zaak: waarom is OPTIMA failliet gegaan en heeft het toezicht van de Nationale Bank gefaald?
We hebben maandenlang in grote discretie vergaderd en alle betrokkenen gehoord. We hebben ook een akkoord bereikt over een 20-tal aanbevelingen.
Het is voor de commissie overduidelijk dat de hoofdaandeelhouder Piqueur en het management verantwoordelijk zijn voor het faillissement van OPTIMA bank. Piqueur heeft jarenlang zijn eigen bank leeggezogen en verarmd via allerhande betwistbare fiscale constructies. Deze maken nu voorwerp uit van strafrechterlijke onderzoeken.
Het rapport trekt ook lessen voor het toezicht op de banken waarbij de NBB meer instrumenten moet krijgen om haar beleid terzake te implementeren en sancties te kunnen nemen bij niet-naleving.
Men heeft bij de start van de Commissie gedacht dat de parlementsleden zouden verzuipen in het Gentse politieke moeras maar van bij het begin heb ik er als voorzitter van de Commissie over gewaakt dat dit niet het geval was.
Ik ben dan ook als voorzitter blij met het resultaat. Als nestor in de Kamer kreeg ik van alle fracties complimenten voor de goede werkzaamheden. Dat doet plezier in tijden waarin politici dagelijks met modder gooien naar elkaar.
Piqueur en management verantwoordelijk voor faillissement van Optima Bank, niet Nationale Bank
Aandeelhouder Jeroen Piqueur en het management zijn verantwoordelijk voor het faillissement van Optima Bank. Dat is de conclusie van de parlementaire onderzoekscommissie naar de affaire. De toezichthouders blijven grotendeels buiten schot, maar alle fracties zijn het er wel over eens dat het toezicht strenger moet.
Het eindrapport van de onderzoekscommissie, die bijna een jaar aan de slag was, werd unaniem goedgekeurd. Die eensgezindheid had wellicht met het duidelijke uitgangspunt te maken. “We waren niet aangeduid om na te gaan of meneer Termont (Daniël Termont, sp.a-burgemeester van Gent, red.) op een boot heeft gezeten van meneer Piqueur in Nice. We moesten weten waarom Optima failliet is gegaan en hoe we kunnen voorkomen dat nog een bank failliet gaat”, legde commissievoorzitter Eric Van Rompuy (CD&V) uit.
Tikkende tijdbom
Piqueur en het management van de bank kregen er flink van langs. De bank werd slecht geleid, er werd op een bepaald moment massaal geld weggesluisd uit de bank. Toen de Nationale Bank maatregelen nam, negeerde de Optima-top die. “Een tikkende tijdbom die het voordeel van de twijfel had gekregen”, noemde Meyrem Almaci (Groen) de bank. Ze vergeleek Optima met de omgevallen Dexia-bank. “De kleinste kantjes van de mensen kwamen naar voren: ongebreidelde zelfbediening en belangenvermenging.”
Begrip en medelijden voor Nationale Bank
Voor de Nationale Bank toonden de politici begrip en medelijden. Piqueur zelf verklaarde eerder dat de Nationale Bank het faillissement van Optima heeft veroorzaakt. Die conclusie delen de Kamerleden nadrukkelijk niet. Maar toch waren er voorzichtige opmerkingen over de daadkracht van de toezichthouder, “al is het achteraf makkelijk praten”. De overname van de Ethias Bank door Optima verliep in moeilijke omstandigheden, klonk het. De bank moest immers verkocht worden van Europa en er was geen andere koper dan Optima.
De toekenning van de banklicentie door de Nationale Bank was nog te verdedigen, zei Van Rompuy, maar Optima Bank lapte de daarbij opgelegde voorwaarden simpelweg aan haar laars. En daar wringt het schoentje wél, zei ook Open Vld-er Luk Van Biesen. “We hebben na de bankencrisis voorzien in voldoende instrumenten, maar die zijn op dit moment niet afdwingbaar.” De aanbevelingen in het rapport moeten de toezichthouder meer tanden geven.
Betere samenwerking
Zo willen de Kamerleden dat er beter samengewerkt wordt tussen de toezichthouders, de Nationale Bank en de FSMA, en de fraudebestrijders van de Bijzondere Belastinginspectie en het gerecht. Ze moeten elkaar informeren. “Het kan niet zijn dat men drie jaar lang de bank aan het verarmen is en dat de Nationale Bank dat niet weet”, stelde Van Rompuy. Sp.a-Kamerlid Peter Vanvelthoven is het daarmee eens: “De toezichthouder moet een veel actievere rol spelen in het opsporen van fraudemechanismen”.
(Het Laatste Nieuws – Belga)