Tax shift: financierbaar?

Deze week verklaarde ik op de radiozender Bel RTL dat de financiering van de tax shift grote problemen kan stellen. Ik sprak  een “gat” van 3 miljard. Ik blijf bij dit standpunt.

Hoe kom ik tot dit cijfer?

De nieuwe minister van Begroting, Sofie Wilmes, verlaarde 2 weken terug dat er  nog 2 miljard nodig was om de tax shift te financieren. Op 1 november in een interview op RTBF  sprak ze zelfs van 3 miljard: “Ce sont des budgétaires en des financements à trouver. Aujourd’hui, à l’horizon 2018, il y a 2 milliards, et 3 milliards en 2019, parce qu’on a avancé des dépenses de 2020 à 2019.”

Ook bij mij roept de financierbaarheid van de tax shift tegen 2018-2019 vragen op :

1. wat is het rendement van een reeks geplande belastingverhogingen? Kaaimantaks 430 miljoen euro, fiscale fraude 525 miljoen euro, terugverdieneffecten 900 miljoen : over deze geschatte opbrengsten bestaan twijfels en risico’s. De Regering mikt ook op een “redesign” van de federale administraties voor 500 miljoen maar zegt niet concreet waar en hoe? Kunnen de voorziene 950 miljoen lagere rentalasten tegen het einde van de regeerperiode worden gerealiseerd?

2.  Bij de opmaak van de begroting 2016 bleek in september dat de inkomsten in 2015 fel zijn tegengevallen. Men sprak van 820 miljoen minder t.o.v. de ramingen . Dit heeft te maken met de matige economische groeicijfers in 2015 en 2016  van ongeveer 1,3%. In 2017 verwacht de Europese Commissie 1,7%. Hiermee blijven we evenwel beneden het EU-gemiddelde van 2%.

Fiscale inkomsten hangen samen met de groei van de economie. Als onze BNP- groei in de volgende jaren niet merkbaar boven de 2% uitstijgt,  legt dit een zware hypotheek op de financiering van de tax shift (die de inkomsten van de overheid zal  doen verminderen met 8,3 miljard).

3. De Belgische begroting moet tegen 2018 een structureel evenwicht bereiken. Het  structureel overheidstekort zal dit jaar volgens de prognoses van de Europese Commissie 2,6 % bedragen en  2,1% in 2016. Maar de EC verwacht voor 2017 opnieuw een stijging van het Belgisch tekort naar 2,2% t.o.v. een overheidsdeficit van 0,5 % voorzien in het stabiliteitsplan dat België indiende bij Europa. Om het tekort in 2017-2018 te verminderen naar nul zullen bijgevolg nog ongeveer 8 miljard nodig zijn. Zelfs als wordt rekening gehouden met de dalende rentelasten en de uitvoering van een reeks structurele maatregelen , komen we nog tot een inspanning van ongeveer 5 à 6 miljard. De Regering heeft zich voorgenomen in deze legislatuur geen nieuwe fiscale maatregelen meer te nemen. Maar waar gaat ze bij de overheidsuitgaven nog miljarden vinden om te besparen? In de primaire uitgaven bij justitie, veiligheid, asiel-en vluchtelingenbeleid, defensie? Of in de ziekeverzekering ( “Maggie haar zakken zijn dicht”) of in de werkloosheid ( Kris Peeters vindt dat hij al genoeg heeft bespaard)? Of in de pensioenen?

Hopelijk zijn we niet in de ( onzalige) paarse Verhofstadt/Vandelanotte periode belandt waarbij belastingverlagingen zichzelf gingen terugverdienen en de rentemeevallers werden opgesoupeerd.

Sommigen opperen dat het pad van het structureel evenwicht in 2018 best verlaten wordt en voorrang wordt gegeven aan de belastingverlagingen van de tax shift. 100 euro netto per maand meer in 2018-2019  voor de helft van onze bevolking:  is dat budgettair haalbaar gelet op onze Europese verplichtingen, de verwachte matige econonomische groei en het risicovolle rendement van de nieuwe compensatoire belastingverhogingen?

Als voorzitter van de commissie Financiën in de Kamer is het mijn plicht om dergelijke vragen te stellen.

Tegen 13 november worden de begrotingsdocumenten in de Kamer verwacht. Dit is een maand later dan wettelijk is voorzien ( nl. 15 oktober). Op 17 november lichten de ministers Van Overtveldt en Wilmes de begroting 2016 en het meerjarenplan toe. In de weken daarop wordt ook het wetsontwerp tax shift  in de Kamer verwacht en besproken.

 

Klopt de rekening van de tax shift? Staan er voldoende maatregelen om de geplande belastingverlagingen te financieren? Is de tax shift te verzoenen met een structureel begrotingsevenwicht in 2018?

Het is de democratische plicht van een parlement om dit grondig te bespreken. Ik verwacht cijfers en tabellen die klaarheid brengen over de huidige discussie. Een Parlement dat zich ernstig neemt kan niet aanvaarden dat de minister van Financiën openlijk van mening verschilt met de minister van Begroting. Dat heb ik in 30 jaar parlement nog nooit meegemaakt! De jongste maanden is het Parlement trouwens haast niet betrokken geweest bij de opbouw en de uitwerking van de tax shift.

Ik zal er over waken dat de bespreking grondig gebeurt en weer niet moet wijken voor tijdsdruk. Ik hoop dat de oppositie niet opnieuw vervalt in procedure debatten die meestal niets bijbrengen.

Een budget indienen op 13 november en een ontwerp van tax shift van 8,3 miljard eind november neerleggen bij de Kamer  met de vraag om het nog allemaal te doen goedkeuren tegen 1 januari 2016,  legt weer een grote pressie op het Parlement maar ik zal niet dulden dat alles met de karwats en met nachtvergaderingen wordt goedgekeurd.

In de teksten van het jongste begrotingsakkoord van de regering Michel staat de uitvoering van de taxshift afhangt van de toestand van de begroting. Beiden hangen onverbrekelijk samen wat Minister Van Overtveldt ook beweert.

Tegen Kerstmis hoop ik dat de regering inzicht  kan geven over de budgettaire haalbaarheid van haar fiscale beloftes. De geloofwaardigheid van de Regering Michel staat op het spel. En het Parlement heeft de kans om te bewijzen dat ze ook een sleutelrol heeft te spelen in het begrotingsdebat.