Jaaroverzicht Humo met Herman en Eric VR

2019 was het jaar van de klimaatspijbelaars, de wispelturige kiezers die de kaarten zo moeilijk legden, met een jaar zonder regering als gevolg. De toestand is ernstig maar niet hopeloos. En met Herman en Eric van Rompuy verzamelde Humo bijna een halve eeuw politieke ervaring.

Januari

HUMO Op 17 januari wordt Melikan Kucam opgepakt voor de verkoop van humanitaire visa aan Syrische christenen. Zijn banden met het kabinet van Theo Francken drijven ook de ex-staatssecretaris in het nauw.

ERIC Van Rompuy «Theo Francken had geluk dat hij niet meer in de regering zat, anders had hij moeten aftreden. Enkele weken eerder had hij de regering- Michel doen vallen over het Marrakechpact, waarover hij twee jaar had onderhandeld. Hij beweerde dat het tot open grenzen zou leiden, maar kijk naar de statistieken: in 2015 kwamen er 1 miljoen mensen Europa binnen via de Middellandse Zee, in 2018 waren het er 140.000 en dit jaar nog 115.000. Tíén keer minder. Hij heeft ons land wel met een jaar zonder regering opgezadeld. En hij kwam er nog mee weg ook! Bij de verkiezingen hield hij stand, terwijl de N-VA zwaar heeft verloren.»

HUMO Het versterkt zijn positie binnen de N-VA, waar niemand hem naar verluidt nog onder controle heeft.

HERMAN Van Rompuy «De interne keuken van de N-VA is het minste van mijn zorgen. Maar Marrakech was een knipoog naar alle Vlaams Belang-kiezers: ‘Ik heb jullie begrepen.’»

ERIC «Vergelijk het met de shutdown die Donald Trump heeft uitgelokt om meer geld te krijgen voor zijn grenshek. De overheid lag 35 dagen lam en na afloop had hij nog altijd zijn zin niet gekregen, maar wel zijn punt gemaakt. Daar draait het blijkbaar om in de moderne politiek.»

HUMO Op 18 januari sterft Etienne Vermeersch na euthanasie.

HERMAN «Hij was één van onze invloedrijkste denkers, maar ik was het meestal niet met hem eens. Zijn ideologische parcours was het omgekeerde van het mijne. Hij heeft vijf jaar bij de jezuïeten gezeten, tot hij het licht zag en atheïst werd. Ik was in mijn jeugd het spoor van het geloof bijster, maar ik vond het terug toen Vermeersch het verloor.»

HUMO Wat vindt u van zijn keuze voor euthanasie?

ERIC «Die is perfect legaal. Ik heb het moeilijker met de socialisten en de liberalen, die ethische thema’s snelsnel willen behandelen in het parlement. Euthanasie bij een voltooid leven is een doos van Pandora. Men verwijst naar de 91-jarige Lutgart Simoens, die klaar is met haar leven. Maar wat doen we met een 25-jarige die levensmoe is?»

HERMAN «Een zwangerschap van achttien weken afbreken gaat ook te ver. De groenen hebben de mond vol over de zorg voor elk leven, ook dat van dieren en planten, maar levensvatbare kindjes het leven ontnemen moet zomaar kunnen? Als CD&V zou deelnemen aan regeringsonderhandelingen, kan ik me niet inbeelden dat wij zomaar staan te kijken naar wat in het parlement gebeurt.»

HUMO Op 25 januari trekken 35.000 klimaatspijbelaars door Brussel. Twee dagen later houden 70.000 Belgen de grootste klimaatmars ooit in België.

HERMAN «In ‘De zevende dag’ heb ik Anuna De Wever gezegd dat ik haar beweging steunde, omdat het klimaat hét probleem van deze eeuw is, maar ik waarschuwde haar ook dat spijbelen geen gewoonte mocht worden. Ook voor de goede zaak kun je niet onbeperkt de wetten en regels naast je neerleggen.»

ERIC «Greta en Anuna maakten zich ook belachelijk door met een zeilboot naar Chili te gaan. Maar ze hebben het probleem wel hoog op de agenda geplaatst. Zonder hen zou de Green Deal van de Europese Commissie minder ambitieus geweest zijn. Maar in Vlaanderen sleept het beleid met de voeten zodra het concreet wordt. De betonstop, de koolstoftaks, rekeningrijden, de afbouw van het systeem van de bedrijfswagens, de mobiscore: die zijn door de politiek allemaal verworpen, omdat ze de mensen geld zouden kosten. Maar zonder die maatregelen komen we er niet. Ik ben beschaamd als onze vier milieuministers op de klimaattop van Madrid moeten zeggen dat ze de doelstellingen niet halen. Wij zijn tot niets meer in staat. Denk aan Uplace, de bouw van het Eurostadion of vergunningen voor windmolens.»

HERMAN «Ik heb vorige week gezegd dat Vlaanderen wegzinkt in middelmatigheid, en dat wordt mij erg kwalijk genomen. Maar het is toch eigenaardig dat de andere landen wél hun doelstellingen halen? De indexsprong en de verhoging van de pensioenleeftijd waren ook onpopulair, maar als het voor het klimaat is, houdt de moed op.»

HUMO Waaraan ligt dat?

HERMAN «Er heerst een grote besparings- en belastingmoeheid. Onder de regering-Michel is de koopkracht met 5 procent gestegen, maar niemand gelooft dat. Mensen voelen zich geviseerd door maatregelen en zien dat anderen eraan ontsnappen. En dan komt het klimaatprobleem daarbovenop. Het enige wat men hoort is: ‘Wat gaat mij dat kosten?’ Maar als we niks doen, zal het nog veel meer kosten. Helaas zijn mensen niet gemotiveerd als ze die nadelige gevolgen niet aan den lijve ondervinden.»

ERIC «Ook het klimaatscepticisme van de N-VA is schadelijk. De technologie zal echt niet alles oplossen.»

HERMAN «Technologische vooruitgang valt niet zomaar uit de lucht. Het beleid moet beperkingen opleggen en bedrijven verplichten om te innoveren. Uit zichzelf is de vrije markt tot geen enkele maatregel in staat.»

Februari & maart

HUMO Begin februari treedt landbouwminister Joke Schauvliege huilend af, nadat ze de klimaatbetogingen een georganiseerde wraakactie tegen haar heeft genoemd.

ERIC «Ze is mee verantwoordelijk voor het klimaatbeleid van de laatste jaren, maar veel van haar voorstellen zijn afgeblokt door de regering: het statiegeld voor blikjes en plastic verpakkingen, de betonstop, de slimme kilometerheffing…»

HUMO Vindt u haar ontslag onterecht? Ze vertelde toch leugens over de Staatsveiligheid?

HERMAN «Als liegen het criterium is, moeten veel ministers ontslag nemen. De essentie was dat ze vond dat ze niet meer kon functioneren, omdat bepaalde uitspraken en dossiers haar zouden blijven achtervolgen. Maar vergelijk dat eens met wat Donald Trump uitkraamt. Bij hem is liegen een systeem en de waarheid zeggen puur toeval. Maar zijn kiezers vergeven hem dat, zolang hij dezelfde taal spreekt als zij. Ze volgen de beleidsdaden toch niet.»

HUMO Op 1 februari zegt Donald Trump het nucleair ontwapeningsverdrag op. Een dag later volgt Rusland. Is de wereld weer gevaarlijker geworden?

HERMAN «Het is geen goede zaak, maar de vergelijkingen met de Koude Oorlog zijn overdreven. De Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel hebben de dialoog met Vladimir Poetin hersteld na een radiostilte van drie jaar. De Russen beseffen dat ze Europa nodig hebben om hun economie te moderniseren, want ze halen de helft van hun inkomsten uit olie en gas.»

HUMO 15 maart: een extreemrechtse man doodt 51 mensen in twee moskeeën in de Nieuw-Zeelandse stad Christchurch. De Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern maakt indruk met haar reactie: ‘Ik smeek jullie: spreek de namen uit van degenen die we kwijtgeraakt zijn, in plaats van de man die hun levens heeft genomen.’

HERMAN «Bij zo’n drama moeten leiders het verdriet van de natie vertolken, zonder groepen tegen elkaar op te zetten. Je moet alleen de terroristen viseren, niet de mensen die toevallig dezelfde religie of huidskleur hebben. Jacinda Ardern heeft dat schitterend gedaan, net als Mohamed El Bachiri bij ons na de aanslagen van 2016. Hij verloor zijn vrouw in de metro van Maalbeek, maar in plaats van haat te betuigen tegenover de daders, heeft hij het boek ‘Een jihad van liefde’ geschreven, waarin hij tot verdraagzaamheid oproept. Zijn pleidooi in ‘De afspraak’ is al dertien miljoen keer bekeken. Ik heb hem in november de Konstanzer Konzilspreis mogen overhandigen, een tweejaarlijkse prijs voor wie zich inzet voor Europese dialoog en verdraagzaamheid. Zijn speech was fantastisch.»

April & mei

HUMO Vanaf 1 april vist Europa niet langer illegale migranten uit de Middellandse Zee.

HERMAN «Is dat niet begonnen met Matteo Salvini, die ngo-boten niet meer liet aanmeren in Italië? Niet meer ingrijpen bij zulke drama’s is hard, maar gelukkig gaat het om steeds kleiner wordende aantallen vluchtelingen. Smokkelaars en migranten weten dat de oversteek nóg gevaarlijker is geworden.»

ERIC «Maar de deals met Turkije en de Libische kustwacht waren belangrijker. Je wint daar geen schoonheidsprijzen mee, maar het is onvermijdelijk. De volgende vijftien jaar zouden er 150 miljoen Afrikanen naar Europa kunnen komen. Als we dat willen vermijden, moeten we fors in die landen investeren.»

HERMAN «De bewaking van onze grenzen moet een topprioriteit zijn. Afrika telt nu één miljard inwoners, in 2100 zullen dat er vier miljard zijn. Zulke massa’s zouden onze samenleving destabiliseren.

»Maar met wie hier al is, moeten we aan de slag, zoals de Duitsers hebben gedaan. Het is indrukwekkend hoeveel nieuwkomers uit 2015 daar nu aan het werk zijn. Merkel had gelijk: de Duitsers schaffen das. Hoe meer we illegale migratie beperken, hoe groter het draagvlak voor legale migratie wordt, waarmee we dan de gaten in onze arbeidsmarkt kunnen opvullen.»

HUMO De overlast van migranten aan het Brusselse Noordstation wordt zo erg dat De Lijn er tijdelijk haar bushaltes schrapt.

ERIC «Theo Francken deed stoer over zijn uitwijzingsbeleid, maar België wijst maar 19 procent van de uitgeprocedeerde asielzoekers uit, in Duitsland is dat 43 procent. Het gevolg is dat mensen hier blijven rondzwerven en proberen om in Groot-Brittannië te raken, en dat pendelaars werden geconfronteerd met mensen die op de grond sliepen, met urine en uitwerpselen op de trappen, en met onveiligheid. Er waren zelfs verhalen over schurft, malaria en tbc. Dat heeft de overwinning van Vlaams Belang versterkt, net als het fenomeen van de transmigranten op de West-Vlaamse snelwegparkings.»

HERMAN «Onze nationale zenders openden daar telkens hun journaals mee. Zo creëer je de angst bij de bevolking, terwijl het maar over een paar honderd mensen ging.»

HUMO Op 6 mei wordt Julie Van Espen (23) vermoord door een verkrachter die voorwaardelijk vrij was.

ERIC «Een vreselijk drama, maar je kunt dat Koen Geens niet aanwrijven. Justitie heeft een beoordelingsfout gemaakt, maar het zíjn ook moeilijke beslissingen. Je kunt nooit uitsluiten dat iemand opnieuw een misdrijf begaat.»

HERMAN «Vroeger besliste de minister van Justitie over zulke vrijlatingen. Sinds de zaak-Dutroux doen de strafuitvoeringsrechtbanken dat, omdat de minister geen tijd had om de dossiers grondig te bekijken. Dan moet men nu niet de politiek de schuld geven.»

ERIC «Koen Geens heeft daarvan afgezien. Hij voelde zich machteloos bij die venijnige commentaren en het verdriet van Julie s familie.»

HUMO Op 19 mei verrast Anderlecht met de terugkeer van Vincent Kompany.

HERMAN «Zullen we de maand mei overslaan? (lacht)»

ERIC «Ik was heel blij met zijn komst. Het roer moest om, de malaise duurde te lang. Dat het voorlopig niet draait zoals gehoopt, komt ook door blessures van de ervaren spelers zoals Samir Nasri, Nacer Chadli en Vincent Kompany zelf. We hebben veel jonge talenten, maar ze missen ervaring. Toch blijf ik in Kompany en zijn proces geloven.»

HERMAN «Hij had evengoed bij Manchester City kunnen blijven. Maar hij wilde Anderlecht iets teruggeven. Het is wel goed dat Frank Vercauteren erbij is gehaald, omdat Kompany nog trainerservaring mist. Ze moeten een evenwicht vinden tussen de creativiteit van Vincent en het realisme van Vercauteren. Met een paar gerichte aankopen kunnen we een mooie tweede ronde spelen.»

ERIC «Michel Verschueren zei me ooit: ‘De CVP is zoals Anderlecht, vroeg of laat worden die weer kampioen.’»

HUMO 26 mei: bij de Belgische parlementsverkiezingen wordt de regering-Michel afgestraft. De grote winnaars zijn Vlaams Belang en PTB/PVDA.

HERMAN «Overal in Europa verliezen de klassieke partijen terrein tegenover de populisten. Het verlies voor de N-VA had ik juist ingeschat, maar onze uitslag was slechter dan ik had voorspeld.»

HUMO Volgens VB-voorzitter Tom Van Grieken worden verkiezingen voortaan op de sociale media gewonnen. Vlaams Belang heeft tussen maart en november 1,2 miljoen euro uitgegeven aan advertenties op Facebook, de N-VA 219.000 euro en CD&V 68.000 euro.

ERIC «De boodschappen van Vlaams Belang zijn te vatten in 280 tekens. Onze genuanceerde boodschappen maken daar minder indruk.»

HERMAN «Dat is te pessimistisch. We moeten stoppen met excuses zoeken, en we mogen dat speelveld niet overlaten aan de populisten. Barack Obama heeft 100 miljoen volgers op Twitter, Donald Trump 67 miljoen. Je kunt sociale media dus ook gebruiken voor een ander doel dan gif spuien. Ik huiver van het idee dat het hopeloos is. Emmanuel Macron heeft

Marine Le Pen verslagen, en de Italiaanse Vijfsterrenbeweging, die eigenlijk niet meer is dan een website, is in twee jaar tijd gehalveerd in de peilingen. De kiezer kan genadeloos zijn voor Twitter-partijen. Voor je een boodschap kunt vertalen in 280 tekens, moet je er wel eerst één hebben.»

HUMO CD&V-coryfeeën als Pieter De Crem, Jo Vandeurzen en uzelf nemen afscheid van het parlement, maar er komt harde kritiek op de afscheidspremies. U bent daar niet van gediend.

ERIC «Als dat systeem bestaat, maak je er gebruik van. Ik ben 36 jaar parlementslid geweest ik en was altijd een kritische volksvertegenwoordiger, geen partijslaaf. Kranten gaven me een grote onderscheiding en van de CD&V-jongeren kreeg ik dit jaar nog de Egelprijs voor het stekeligste parlementslid. Ik ben trots op mijn carrière, en als voorzitter van de CD&V-senioren houd ik nog altijd de vinger aan de pols in het partijbestuur.»

‘De volgende vijftien jaar zouden er 150 miljoen Afrikanen naar Europa kunnen komen. Om dat te vermijden moeten we fors in die landen investeren’

Juni & juli

HUMO Bart De Wever en Tom Van Grieken wisselen Paljasbier uit en beginnen gesprekken, die twee maanden zullen duren.

ERIC «Bart De Wever kon niet anders dan met hen te praten, maar iedereen wist dat het op niets zou uitdraaien. Behalve die Vlaamse canon zie ik weinig elementen in het regeerakkoord die een VB-stempel dragen.»

HUMO De drempels voor nieuwkomers, zoals betalende inburgeringscursussen en moeilijker toegang tot kinderbijslag en sociale woningen, storen u niet?

ERIC «Nee, die bestaan ook in andere landen.»

HUMO ‘We maken het Vlaams Belang te makkelijk door hen in de oppositie te laten,’ vindt de N-VA.

ERIC «Dat is hun probleem. Als CD&V in een regering met Vlaams Belang stapt, verloochent ze haar identiteit en houdt de partij op te bestaan.

»De N-VA heeft het Vlaams Belang zelf groot gemaakt door de regering te doen vallen. Theo Francken heeft vijf jaar lang water uit zijn eigen partij in de bak van Vlaams Belang geschept door dagelijks hun stellingen te onderschrijven. En aangezien hij gaat praten met Thierry Baudet (Nederlandse rechts-populistische politicus, red.), heeft hij zijn les nóg niet geleerd. Het resultaat is dat Vlaams Belang in de peilingen nu 27 procent haalt en de N-VA 22 procent.»

HUMO 5 juni: de Deense sociaaldemocraten winnen de verkiezingen met een combi-natie van een links sociaal-economisch programma en rechtse migratiestandpunten. Is dat het nieuwe succesrecept?

ERIC «Elke partij, behalve de groenen, beseft dat ze scherper moet zijn inzake migratie. Maar het sociale programma van Vlaams Belang is totaal ongeloofwaardig.»

HERMAN «In Frankrijk loopt Marine Le Pen de gele hesjes ook achterna. Populisten willen populair zijn, daarom komen ze plots met antibesparingsstandpunten.

»Het Deense verhaal is anders. De socialistische kiezer leeft niet meer in extreme armoede, maar behoort tot de middenklasse die – vaak onterecht – vindt dat ze te weinig koopkracht heeft en dat wijt aan de migranten ‘voor wie de staat wél geld heeft’. Door die frustratie keren mensen zich af van de socialisten, want die verdedigen meestal de nieuwkomers, die het niet breed hebben. De Deense socialisten hebben het over een andere boeg gegooid en zeiden wat de gefrustreerde middenklasse wil horen.»

HUMO De start van de Tour op 6 juli in Brussel is een groot eerbetoon voor Eddy Merckx. Was u erbij?

HERMAN «Ik was uitgenodigd, maar ik zat in het buitenland. Ik herinner me wel nog levendig de Tourstart van 1960, waar ik met mijn vader, broer en zus Belgisch kampioen Julien Schepens op de Heizel zag winnen in een sprint.»

ERIC «Naar de Tour kijken is voor mij pure nostalgie naar de tijd van Eddy Merckx. In het weekend dat hij de Tour van ’69 heeft gewonnen, fietste ik met drie medestudenten de 24 uur van Messancy, in de Ardennen. We pakten brons, en daarna zagen we Merckx op een groot scherm finishen op de piste van Vincennes. En de volgende dag landden de Amerikanen op de maan. Die dagen staan nog scherp op mijn netvlies gebrand.»

HERMAN «Misschien komt er een nieuwe Merckx-periode aan. Ik verwacht dat Remco Evenepoel en Mathieu van der Poel de komende jaren alles zullen domineren.»

HUMO Op 2 juli wordt Liesbeth Homans Vlaams minister-president. Ze noemt de Belgische vlag ‘een vod’.

ERIC «Zielig. Ik heb met haar in het parlement gezeten en voel geen gram sympathie.»

HUMO Kris Van Dijck (N-VA) is voorzitter van het Vlaams Parlement, maar op 11 juli treedt hij af, nadat hij bij Kris Peeters aangedrongen zou hebben op een uitkering voor een escortgirl. De deon-tologische commissie van het parlement pleit hem later vrij.

ERIC «Ik heb altijd een goede band met Kris gehad. Hij heeft zo’n lynchpartij in de media niet verdiend, maar ik vrees dat dit aan hem zal blijven kleven. Vlak vóór zijn speech op de 11 juliviering in Brussel heb ik hem nog de hand geschud. Hij had er zin in. Maar tijdens zijn speech zagen de toehoorders die geruchten op hun smartphones. Na afloop werd hij snel van het podium gehaald en weggereden.»

HUMO Het is de druppel na een verkeersongeluk in beschonken toestand en verhalen over prostitutiebezoek.

ERIC «Je moet extreem voorzichtig zijn in de politiek, zeker met geld en vrouwen. Er zijn zóveel omstandigheden waarin je een scheve schaats kunt rijden. Bij sommigen komt dat nooit naar buiten. Maar als het wel gebeurt, heb je geen verhaal.»

HUMO Op 25 juli beleeft België de warmste dag uit zijn geschiedenis. In Begijnendijk wordt 41,8 graden gemeten.

HERMAN «In de zomer zitten we heel vaak aan zee. Daar is de hitte wat draaglijker.»

ERIC «Ik heb die dag met vrienden in het Fenikshof in Grimbergen gegeten, om mijn politieke afscheid te vieren. Door de wijn hebben we niet veel van de hitte gemerkt. Maar zulke zomers zullen we nog vaak meemaken.»

Augustus & september

HUMO De branden in het Amazonewoud baren de wereld zorgen. De Franse president Macron spreekt van een internationale crisis, zijn Braziliaanse collega Bolsonaro zegt dat hij zich niet moet moeien.

ERIC «Jair Bolsonaro heeft ook de man ontslagen die aan het hoofd stond van het instituut dat de ontbossing van het Amazonewoud in kaart moest brengen, omdat de cijfers hem niet aanstonden. Dat is trumpiaans klimaatnegationisme: de problemen van de toekomst negeren om lokaal stemmen te winnen. In Vlaanderen spelen Vlaams Belang en de N-VA die rol.»

HUMO Op Pukkelpop wordt Anuna De Wever belaagd door Vlaamsgezinde jongeren, die haar bekogelen met flessen vol urine.

ERIC «Ik hoor dat het er ook in sommige scholen ruw aan toegaat tussen klimaatjongeren en aanhangers van Schild & Vrienden. Die polarisering rond klimaat en migratie bij de jeugd is zorgwekkend.»

HUMO Vooral voor centrum-partijen zoals CD&V.

ERIC «Vergis u niet: ook jongeren zijn vatbaar voor het centrum. Sammy Mahdi begon zijn schooldebatten meestal met 5 of 10 procent van de stemmen, en eindigde dan met 40 procent. Daarom gelooft hij dat CD&V nog een grote toekomst heeft, op voorwaarde dat we opnieuw duidelijke taal spreken.

»Ik heb Sammy ooit gezegd dat hij scherper moest zijn. Veertig jaar geleden liet ik als jongerenvoorzitter de eerste regering- Martens vallen. Wij werden daarvoor op handen gedragen. CD&V is een machtspartij, en het is aan de jongeren om het establishment uit te dagen. Walter De Donder had gelijk: de partijtop zat de laatste jaren te veel in een ivoren toren, er was te weinig debat en de parlementaire fracties werden er te weinig bij betrokken.»

HUMO Was Sammy Mahdi uw favoriete kandidaat voor het CD&V-voorzitterschap?

ERIC «Daar spreek ik me niet over uit. Maar die verkiezingen hebben onze partij echt deugd gedaan. Met Joachim Coens en Sammy Mahdi hebben we twee nieuwe figuren die CD&V een elektroshock kunnen geven. Joachim Coens is erg veranderd. Toen we samen in het parlement zaten, was hij schuchter en genuanceerd. Maar in de voorzittersdebatten zag ik dat hij volledig is opengebloeid. Zo strijdbaar!»

HUMO Eind september legt de regering-Jambon de eed af. Op het CD&V-congres krijgt Wouter Beke de Vlaamse fractie tegen zich, omdat hij zichzelf heeft benoemd tot minister van Welzijn.

ERIC «Dat Wouter Beke eerst federaal minister was geworden en een paar weken later naar de Vlaamse regering is verhuisd, is hem erg kwalijk genomen. De Vlaamse fractie voelde zich gepasseerd. Koen Van den Heuvel had daar al vijftien jaar krediet opgebouwd en had Joke Schauvliege in moeilijke omstandigheden opgevolgd. Dat Benjamin Dalle van de studiedienst werd aangeduid als derde minister, hielp evenmin. Hij was niet eens verkozen, maar hij had het voordeel dat hij een Brusselaar is.»

HUMO De regering-Jambon wil op bijna alles 6 procent besparen, ook op de VRT, die voortaan ‘de Vlaamse identiteit moet versterken’.

ERIC «De N-VA geeft de indruk dat ze de inhoud van de programma’s mee wil bepalen. Die weg zullen wij niet volgen. Ik heb als minister de VRT gedepolitiseerd. De openbare omroep is geen Vlaams-nationalistische zender.»

HUMO Bij de N-VA vinden ze ‘De afspraak’ een probleem, omdat er te weinig rechtse stemmen aan bod zouden komen. Wat vindt u van de duidingsprogramma’s?

HERMAN «Ik kijk amper één keer per maand, wegens tijdgebrek. Ze vragen me nog altijd, maar ik moet vaak weigeren omdat ik een lezing heb of me niet wil bemoeien met het gekrakeel.»

ERIC «Ik volg het nieuws op de radio en in de kranten. Van ‘Wissel van de macht’ heb ik de aflevering over CD&V gezien en soms pik ik een duidingsprogramma mee. Maar eigenlijk lees ik liever een boek, zoals ‘21 lessen voor de 21ste eeuw’ van Yuval Noah Harari of ‘The Game’ van Alessandro Baricco, over hoe de digitale revolutie ons leven voorgoed verandert.»

HERMAN «Het beste boek dat ik dit jaar heb gelezen, is ‘De Jacobsboeken’ van de Poolse schrijfster Olga Tokarczuk : een grootse historische roman over de controversiële sekteleider Jacob Frank. Ze heeft wat later de Nobelprijs voor de Literatuur gewonnen.»

Oktober & november

HUMO 9 oktober: Turkije start een grondaanval tegen de Koerden in Syrië, nadat Donald Trump daar de Amerikaanse troepen heeft weggehaald.

HERMAN «Dat was niet alleen een strategische stommiteit, het was ook zeer ondankbaar tegenover de Koerden, die jarenlang tegen IS hebben gevochten. Begin dit jaar had Donald Trump nog gedreigd met een economische verwoesting als Turkije de Koerden zou aanvallen. Nu heeft iedereen gezien dat het woord van de Amerikanen niet veel meer waard is.»

HUMO Op 27 oktober blaast IS-leider Al-Baghdadi zich op na een militaire inval van Amerikaanse Special Forces. ‘Hij jankte en stierf als een hond,’ zegt Trump.

ERIC «Hij deed alsof hij zelf achter Al-Baghdadi aan was gegaan. De vele details die hij heeft vrijgegeven, betekenen een gevaar voor zijn troepen, maar dat interesseert hem niet. Die man gaat heel lichtzinnig om met mensenlevens. Toch vrees ik dat hij, ondanks de impeachmentprocedure, volgend jaar opnieuw de verkiezingen zal winnen.»

HUMO De cultuursector en het middenveld komen op straat tegen het besparingsbeleid van de regering-Jambon I.

ERIC «Ik heb moeite met het revanchistische sfeertje waarin de N-VA die besparingen dompelt. Ze zeggen dat goede artiesten wel voor zichzelf kunnen zorgen, en doen alsof zij mogen bepalen wat cultuur is. De verschraling dreigt.

Ik was ooit bestuurder bij Musical van Vlaanderen: wij kregen structurele subsidies, waardoor we drie producties per jaar konden maken. Tot Joke Schauvliege die heeft vervangen door projectsubsidies. En nu worden die gehalveerd. Zo komt de doorstroming van jong talent op de helling te staan, terwijl de gevestigde waarden worden gespaard. Onbegrijpelijk.

Ik heb het ook moeilijk met de besparingen op Welzijn.Het welzijnsbudget bedraagt 13 miljard euro, en men discussieert over 1 miljoen voor straathoekwerkers, 100.000 euro voor kankeropsporing… Die kleinschalige initiatieven redden mensenlevens. Wouter Beke wilde zelfs besparen op zelfmoordpreventie, maar daar moest hij op terugkomen na terecht protest. 2019 was echt niet zijn jaar, en dan druk ik me voorzichtig uit.»

HUMO Op 11 november wordt er brand gesticht in een leeg asielcentrum in Bilzen. Tom Van Grieken ontkent dat Vlaams Belang verantwoordelijk is, maar steunt ‘iedereen die zich verzet tegen nieuwe asielcentra’.

ERIC «30 procent van de mensen had begrip voor die brandstichting, en 3 procent stond er volledig achter. Dan móét je zoiets veroordelen.

Niemand moet nog beweren dat het Vlaams Blok veranderd is. Met Dries Van Langenhove hebben ze een lijsttrekker die zegt dat mei ’68 ooit op dezelfde voet zal worden geplaatst als de Tweede Wereldoorlog. Dat daarbij 42 miljoen mensen zijn omgekomen, is wellicht een detail. Het is een schande dat zulke mensen in het parlement zitten en een forum krijgen. Je kunt je toch niet voorstellen dat die types de leiders van ons volk worden?»

December

HUMO 3 december: op de NAVO-top lekken beelden uit van wereldleiders die over Donald Trump roddelen.

HERMAN «Als ze een camera boven elk groepje politici in de Kamer hangen, en ze zenden dat uit, dan sta ik ook niet in voor de gevolgen.»

HUMO Charles Michel wordt voorzitter van de Europese Raad. U weet welk leven hij zal leiden.

HERMAN «Ik had het vooral moeilijk met de de bodyguards die je overal volgen, tot in het toilet. Zeer beklemmend, hoewel die mensen hun job deden. Na maanden aandringen werd dat regime wat versoepeld, waardoor ik al eens zonder bodyguards op weekend mocht. Maar sinds de aanslagen in Brussel is het regime weer verstrengd. Mijn huis draagt nog de sporen van die periode. Ik moest een veiligheidspoort installeren, en ik heb een zwaarbeveiligde panic room met aparte telefoonlijnen. Kurt Westergaard, de Deense tekenaar van de omstreden Mohamed-cartoons, heeft zijn leven aan zo’n kamer te danken.»

HUMO Hebt u goede raad voor Charles Michel?

HERMAN «In tegenstelling tot de president van de VS heeft de voorzitter van de Europese Raad amper macht. Daarom noemde ik mezelf nooit president. Je zit de belangrijkste Europese vergadering voor, maar je bent slechts een bemiddelaar tussen 27 landen met een coalitieregering. Daar zitten dus zeventig tot tachtig partijen aan tafel. Dan laat je je eigen overtuigingen beter achterwege. Met de klimaattop in Madrid heeft hij zijn vuurdoop goed doorstaan. Maar de échte test is een volgende crisis.»

HUMO De aanstelling van Ursula von der Leyen als voorzitter van de Europese Commissie was alweer een koehandel, waarbij de topkandidaten aan de kant werden geschoven. Is dat nog democratisch?

HERMAN «Ja, want ze is aangesteld door 27 democratisch verkozen staatshoofden. Ze is goed gestart door van de Green Deal het vlaggenschip van haar Commissie te maken. Zo’n hoopgevend project kunnen we goed gebruiken na tien jaar crisissen.»

HUMO Europa wil tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent worden. Is dat realistisch?

HERMAN «Ik ben het woord realisme beu, want dat betekent immobilisme. Zonder doelstellingen haal je geen resultaten. Het doel van 20 procent minder uitstoot in 2020 hebben we gehaald: daar moeten we moed uit putten voor de volgende etappes. Er woedt een politieke crisis in zowat alle lidstaten, en toch waren al die regeringsleiders in staat om zo’n ambitieus project te ondersteunen. Dat is verrassend en hoopgevend.»

HUMO 4 december: Jeff Hoeyberghs gaat tekeer tijdens een lezing voor de KVHV-jongeren aan de Gentse universiteit. Hebt u genoten van zijn lezing?

ERIC (lacht) «Als ex-lid van de KVHV begrijp ik niet hoe ze zo’n man konden uitnodigen, en dat ze er na zijn geraaskal niet in zijn geslaagd om zich van hem te distantiëren. Maar blijkbaar leunt KVHV Gent nauw aan bij Vlaams Belang.»

HUMO De Conservatives van Boris Johnson halen op 12 december een absolute meerderheid bij de Britse verkiezingen.

HERMAN «Zijn slogan ‘Get Brexit done’ was briljant, omdat hij perfect inspeelde op het gevoel van de Britten. Ze wilden ervan af.»

ERIC «De jongeren hebben voor Labour gestemd, de ouderen voor de Conservatives. Over tien jaar ontstaat daar wellicht een beweging die terug bij Europa wil.»

HERMAN «De Britten zullen snel voelen wat het is om alleen te staan en irrevelant te zijn. Een jonge generatie Britten zal ooit concluderen dat de brexit een fout van de geschiedenis was.»

HUMO 11 december: volgens Van Dale en de VRT is het politieke woord van het jaar ‘foertformatie’. De PS en de N-VA kunnen elkaars bloed drinken, maar Open VLD en CD&V durven de N-VA niet los te laten.

HERMAN «Ik geloof niet dat Bart De Wever in de regering wil. Hij slaat zo wild om zich heen, dat ik denk dat hij zich machteloos voelt. Wellicht droomt hij van een oppositie tegen een paars-groene regering, eventueel aangevuld met CD&V.»

HUMO Uw broer noemde dat scenario eerder een zelfmoordmissie voor CD&V.

ERIC «Als je alles uitsluit, komen er nieuwe verkiezingen. Maar wie denkt dat CD&V wel zal marcheren als Koen Geens premier mag worden, dwaalt. Die coalitie heeft in Vlaanderen geen meerderheid en de begrotingsinspanningen worden immens. Volgens de Nationale Bank kan het tekort in 2022 oplopen tot 14 miljard euro. Je hebt belastingen, besparingen én eenmalige maatregelen nodig om dat recht te trekken. Maar je botst snel op ideologische oprispingen, zoals het verzet van de liberalen tegen vermogensbelastingen.»

HERMAN «Het probleem met een regering van liberalen en socialisten is dat ze zich allebei moeten profileren tegenover hun kiespubliek en dus veel geld moeten uitgeven. Dat geld is er niet.»

ERIC «Vroeger waren wij het laatste redmiddel, maar met 11 procent in de peilingen kunnen wij de staat niet meer redden. We moeten nu ook aan onszelf denken.»

HUMO Wie is uw man of vrouw van het jaar?

HERMAN «Het was zo’n donker politiek jaar dat ik liever niemand nomineer. Donald Trump domineert de wereldpolitiek, maar hij verdient geen enkele titel.»

ERIC «Ook in de nationale politiek zie ik niemand.»

HUMO Time Magazine heeft Greta Thunberg gekozen.

HERMAN «Zij had een positieve impact, maar haar speech voor de VN, waar ze de wereldleiders ervan beschuldigde haar kindertijd en haar dromen te hebben afgenomen, was echt contraproductief. Toch neem ik haar dat niet kwalijk, want ze is 16 jaar. We mogen haar en de andere meisjes niet beoordelen met dezelfde standaarden als volwassen politici.»

Humo, Raf Liekens, 24.12.2019