Nu de Vlaamse regering in de steigers staat, roept Eric Van Rompuy (CD&V) op tot federale moed. ‘Als er geen stabiele federale regering met een breed draagvlak komt, dan vrees ik het ergste voor Vlaanderen.’ Maar eerst moet het onmogelijke mogelijk worden.

De communautaire discussies zijn voorlopig van de baan in de regeringsonderhandelingen. Maar ooit laait dat terug op, weet Eric Van Rompuy. ‘Geloof me, op het terrein komt het communautaire terug. Kijk naar de discussie over de vluchten boven Brussel. Of naar de besparingen in de ziekenzorg, of de visie op fiscaliteit en fraude. Noord en zuid denken vaak anders. En wie gelooft dat het de volgende legislatuur ophoudt, dwaalt. Is dat erg? Neen, we zijn met het communautaire groot geworden, en gaan het ook overleven. Tenminste als de politiek actief naar oplossingen zoekt. CD&V probeerde in het verleden die onrust telkens te overstijgen.’

Overleven, als er één is die ervan kan meespreken is het Van Rompuy wel. Een jaar geleden, op 16 juli, ging hij onder het mes. Het hart haperde, de politicus, de niet te muilkorven CD&V-veteraan uit de Vlaamse rand, werd terug mens. ‘Dat was een zeer moeilijke, harde periode’, zegt hij vandaag. ‘Fysiek waren dat de moeilijkste momenten uit mijn leven.’

Ook politiek ging het voorbije jaar hard. De partij zag hem liever niet meer Vlaams opkomen, nochtans zijn natuurlijke habitat. De afwijzing kwam hard aan, maar de oude vos klampte zich vast aan een federaal waterkansje: de derde plaats in Vlaams-Brabant. Een strijdplaats. Wanneer het echtpaar Van Rompuy op 26 mei rond 1 uur gaat slapen, is het nog altijd spannend. Wanneer ze twee uur later,

helemaal opgedraaid en met slaapogen alweer naar het computerscherm staren, zijn alle kantons geteld en is de zetel binnen.

‘Een onbeschrijfelijk fantastisch moment. Dat vergeet ik nooit. Want noch de operatie noch de verkiezingen waren een evidentie. Maar ik wilde echt opkomen. Een laatste keer, de laatste vijf jaar. Omdat Vlaanderen voor cruciale tijden staat. Het snakt naar een stabiele federale regering, met een breed draagvlak. Lukt dat niet, dan vrees ik het ergste. Ik zal me inspannen om het niet zover te laten komen, op mijn manier, in volle vrijheid.’

Als voorzitter van de commissie Financiën, bijvoorbeeld.

‘Men heeft mij dat inderdaad gevraagd. En ik ga daar geen notaris spelen. Dat is mijn stijl niet.’

Minister van Financiën Koen Geens (CD&V) mag het meteen komen uitleggen in uw commissie.

‘Het parlement zal inderdaad met hem discussiëren over Arco en BNP Paribas. Maar eerst zou ik graag weten wat de contouren zijn dat gesprek. De leden van de Kamer moeten beseffen dat in beide dossiers de regering momenteel geen beslissingen kan nemen. Met andere woorden: de oppositie moet niet verwachten dat Geens plots aankondigt om het Belgische aandeel in de bank te verkopen. Dat kan hij niet. Ik wil ook niet dat het nieuwe parlement het proces maakt van de vorige regering. Het wordt geen schietkraam.’

‘Een vraag over lopende zaken die mij minstens even hard interesseert, is wat premier Elio Di Rupo (PS) gaat doen. Tegen 15 oktober moet België een begroting voorleggen. Maar de PS zit in de federale onderhandelingen momenteel in de oppositie, terwijl de N-VA mentaal in de meerderheid zit. Hoe gaat hij daarmee om? Is de PS bereid samen te werken met de Vlaams-nationalisten?’

Electorale verfransing

Dag op dag een jaar geleden, op 11 juli 2013, zei ene Van Rompuy Eric : ‘N-VA bestaat al 10 jaar en ze heeft nog geen gram bijge…

‘Bijgedragen aan meer Vlaamse autonomie.(grijnst) Ja, en daar blijf ik bij. Op geen enkel

moment heeft N-VA een bijdrage geleverd om de dingen te verwezenlijken waarvoor we een kartel hadden gevormd: de splitsing van BHV en een staatshervorming. Dat ze net over die punten zo’n tamtam maken vanuit de oppositie, dat neem ik hen bijzonder kwalijk. Bij de Gordel van 2012 hoorde ik Bart De Wever (N-VA) en Ben Weyts (N-VA) uitroepen dat de splitsing van BHV een totale mislukking was en de zesde staatshervorming peanuts. Dertig jaar Vlaamse strijd zogezegd weggegooid en regelrecht naar de verarming van Vlaanderen. Ik stel alleen vast dat professor André Decoster van de KU Leuven die verarming tegenspreekt, dat Vlaams parlementsvoorzitter Jan Peumans (N-VA) zonet bij zijn toespraak in het Brusselse stadhuis liet verstaan dat het zwaartepunt verschoven is naar de regio’s en dat niemand nog met een woord rept over BHV. Omdat we van dat probleem verlost zijn. U moet de verkiezingsuitslagen eens goed bekijken. De Franstalige partijen in het Vlaams parlement, die hebben maar nipt één zetel gehaald.’

Die hadden ze vorige keer toch ook al?

‘Toen hadden ze er net geen twee. Het UF is 30.000 stemmen kwijt in het Vlaams parlement. En voor de Kamer is alleen het FDF nog opgekomen. Zij haalden nog geen drie procent en géén zetel. Wij hebben de electorale verfransing een halt toegeroepen met de splitsing van BHV.’

‘Vergeet ook niet dat we nu voor veertig miljard aan bevoegdheden hebben in Vlaanderen. Veer-tig mil-jard! Toen ik in 1985 begon in de Kamer heb ik nog mee een begroting van Gaston Geens, die toen minister van Financiën was, goedgekeurd voor twee miljard. Meer stelde Vlaanderen toen niet voor.’

Er is dus nog nooit zoveel reden geweest om de Vlaamse feestdag te vieren?

‘Heel zeker. We hebben twintig keer meer middelen en bevoegdheden dan toen.’

Garanties

Heeft CD&V zich niet te snel vastgeklonken aan N-VA op Vlaams niveau?

‘We kunnen niet anders. De kiezer heeft gesproken en hij gaf N-VA 43 zetels en ons 27. Als zij ons uitnodigen, kunnen wij toch moeilijk

“neen” zeggen? Wij wilden eerst duidelijkheid over de federale regering, maar toen CDH zich in de armen van de PS stortte, moesten we wel reageren. Dat het nu zo lang duurt heeft nog altijd te maken met de duidelijkheid die CD&V wil over waar N-VA federaal naartoe wil.’

U wil garanties?

‘Dat bestaat niet in de politiek. Maar in zijn nota laat De Wever al het communautaire al vallen en sociaaleconomisch heeft hij de grootste angels eruit gehaald. CD&V en MR hebben ‘ja’ gezegd op die nota. Dan kan je niet tegelijk zeggen dat N-VA infréquentable is. Al heb je daarmee heb je natuurlijk nog geen regering.’

Vlaams wordt volgende week wel de landing verwacht.

‘Die afwachtende Vlaamse houding kunnen we niet blijven volhouden, dat klopt. Alle cijfers zijn er nu. Maar Vlaams zijn wij de kleine partner, en voor het eerst sinds lang leveren wij niet de minister-president.’

Geen kans meer voor Kris Peeters?

‘Daar heeft hij toch nooit een geheim van gemaakt? Dat betekent natuurlijk wel dat het regeerprogramma nog wat meer oranje moet kleuren dan vroeger. In Onderwijs willen we de hervormingen zien zoals we ze hebben afgesproken. Er moeten voldoende middelen zijn voor Welzijn en budgettair moet alles uitgeklaard zijn over de woonbonus, de sanering en de kinderbijslag die we willen.’

‘De Vlaamse begroting heeft bovendien het probleem dat we alle welzijns- en onderwijsinvesteringen voor de volle pot moeten opnemen in de begroting. De volgende jaren betekent dat telkens een extra druk van zes- à zevenhonderd miljoen die je elders moet vinden. Zeker als je in 2016 naar een evenwichtige begroting wil gaan. De 1,3 en 1,5 miljard sanering waar nu over gesproken wordt, dat is volgens mij zeer conservatief geschat. Dat is een minimumbedrag. Het is aan de grootste partij en dus aan Geert Bourgeois (N-VA) en Philippe Muyters (N-VA) om met voorstellen te komen.’

Gaat CD&V mee in de afschaffing van de provincies?

‘Jongens, toch! Als je van een fout in de onderhandelingen spreekt. Is dat de maatschappelijke prioriteit van Vlaanderen, de provincies vervangen door 23 federaties? Ik vind dat een totaal verkeerde prioriteit van N-VA. Geen enkele Vlaming licht hier wakker van. N-VA is er enkel op uit om de machtsbasis van de CD&V onderuit te halen.’

‘De verplichte fusies van gemeenten, da’s nog zoiets dat opduikt. Ik heb de vorige fusiegolf nog meegemaakt. Geloof me, dan komen bij alle schepenen en burgemeesters in het Vlaams parlement de lokale reflexen boven. Dan zijn ze daar de volgende vijf jaar aan het ruziën over de interne staatshervorming in plaats van…’

Wat echt belangrijk is?

‘Awel ja. Een Vlaamse visie, dat zou ik graag zien. Flanders technology, de Kleurennota, Vlaanderen 2012, VIA, dat zijn plannen met visie. Dat globale verhaal, dat zie ik nog niet in de onderhandelingen.’

Het onmogelijke

Toch nog even de federale gesprekken, het ‘non’ van CDH op de nota-De Wever is een serieuze pad in de korf van CD&V.

‘Politiek is niets onmogelijk. De deur zit nu stevig op slot, maar alles kan nog. Misschien keert de wind eenmaal de Brusselse en Waalse regering in het zadel zit.’

‘Maar als CDH neen blijft zeggen, komt een NCMV-coalitie in beeld. Voor CD&V is dat geen gunstig scenario. Want dat betekent dat MR zeven ministers krijgt en wij maar twee of drie, omdat ook Open VLD in de meerderheid gaat zitten. Terwijl CD&V verhoudingsgewijs even groot is als de Franstalige liberalen. Daarenboven kan deze regering maar bogen op twintig van de 63 Franstalige parlementsleden. Onhoudbaar.’

En als het niet lukt? Toch weer een klassieke tripartite zonder N-VA?

‘Neen, dat is niet aan de orde momenteel. Maar zeg nooit nooit natuurlijk.’

Hoe wil u dan uit de impasse raken?

‘Het onmogelijke moet mogelijk worden.

Zoals het “non” van CDH ombuigen naar “oui”. Of Open VLD duidelijk maken dat de ondeelbaarheid van hun programma werkelijk nefast is. Maar momenteel zitten we nog in het stadium van de wederzijdse veto’s. Het is trouwens N-VA die begonnen is met de PS uit te sluiten als mogelijke gesprekspartner. Ook de partij van De Wever zal moeten bewegen.’

Dat is de houding van kinderen op een speelplaats.

‘Maar het is toch zo? De Wever voerde jarenlang campagne tegen Elio Di Rupo. Herinner u “de verstrikking van Vlaanderen”. En de CD&V noemde hij collaborateurs met de Franstaligen, en verraders van de Vlaamse zaak. Die retoriek legde hem duidelijk geen windeieren. Hij won de verkiezingen. Maar woorden blijven bestaan in de politiek. Dat beseft De Wever niet. Als hij niet in staat blijkt om begrip op te brengen voor de andere kant van de taalgrens, dan zal dit land nooit goed bestuurd raken. België snakt naar een stabiel federaal kader.’

Geert Bourgeois zei een jaar geleden ook: zonder confederalisme geen federale regering.

‘Het confederalisme van N-VA blijft één doel dienen: het land splitsen. Maar eigenlijk ben ik geïnteresseerd wat Peter De Roover gaat doen, professor Hendrik Vuye en Jan Jambon. Gaan die mannen in de Kamer, samen met CD&V als coalitiepartners, schouder aan schouder de begroting saneren, de competitiviteit herstellen, justitie hervormen? Gaan die dus bewijzen dat België al bij al te besturen valt?’

Met andere woorden: het onmogelijke van N-VA vragen?

‘Het zal toch moeten gebeuren. Maar dat vraagt tijd.’

Uw voorzitter, Wouter Beke, wil een robuuste regering. Wat houdt dat in?

‘We weigeren in een scenario te stappen waar we binnen een jaar terug federale verkiezen krijgen. Een regering met zeven MR-ministers neemt die vrees niet weg.’

‘Eigenlijk komt het erop neer een project te starten dat een breed draagvlak kent aan beide kanten van de taalgrens. Op dat punt kunnen we nog iets leren van

de regeringenMartens en Dehaene, die zwaar moesten saneren maar wel steun genoten bij zowel Vlamingen als Franstaligen, als bij de meeste sociale partners.’

En dat kan niet met alleen MR?

‘Ik heb daar mijn bedenkingen bij. En ik ben niet alleen.’

Had u het non’ van CDH eigenlijk zien aankomen? Toch een zusterpartij?

‘CD&V en CDH verhouden zich eerder als verre neven. Het “non” van Lutgen is hetzelfde als dat van Milquet. Beiden snappen de gevolgen niet van hun halsstarrigheid. Hun verzet maakt België minder en minder bestuurbaar.’

Mist de Belgische politiek figuren als Dehaene en Martens? Of zoals uw broer?

‘Herman blijft nog tot december als voorzitter van de Europese Raad en stopt daarna. Terugkeren, dat zou niet werken. Een nieuwe generatie is opgestaan.’

Speaking of: wil CD&V nu die post in de Europese Commissie of niet?

‘Voor de partij moet het een absolute prioriteit vormen. De laatste Europese Commissaris van CVP dateert van 1973, Albert Coppé, nog een professor van mij in Leuven. Het komt ons dus toe. De christendemocratie scoorde goed in gans Europa, en Marianne Thyssen is niet alleen harde werkster maar ook het beste Europees parlementslid. Bovendien, met het heengaan van Dehaene en Martens, en inderdaad, het verdwijnen van mijn broer, moet een groot gat gevuld worden.’

Peter De LobelMaarten Goethals   Corelio DE STANDAARD   12 JULI 2014